DOĞRU RAKET NASIL SEÇİLİR?
Siz de birçok tenis oyuncusu gibi nasıl bir raket aradığınıza dair bir fikre sahipsinizdir, mevcut raketinizi daha fazla güç, kontrol, rahatlık ve bu üçünün bir çeşit kombinasyonunu sağlayacak bir raket ile değiştirmek istiyor olabilirsiniz. Raket satın alma sebebiniz ne olursa olsun, kararınızı bir temele dayandırabilirsiniz. Ama buna rağmen hangi raketin sizin için en iyisi olacağına dair bir ipucuna sahip olmayabilir ve okuduğunuz bilgilerden yola çıkabilirsiniz. Ve bu kadar çok çeşit raket içerisinde doğru raketi seçmek gerçekten zor ve kafa karıştırıcı olabilir. Karar verme sürecinizi kolaylaştırmak için aşağıda raketlerin ana özelliklerini ve bunların performansınızı nasıl etkileyebileceğini okuyabilirsiniz. Burada anlatılan raket özelliklerinin yanı sıra diğer bölümlerde K Factor, N Code gibi raket teknolojileri ile ilgili de açıklamalar da bulacaksınız.
Raketler 3 ana kategoriye ayrılır:
Kategori 1: Güç veya Oyun Geliştirme Raketleri
Bu terim raket üreticileri tarafından ‘güç odaklı’ raketleri tanımlamak üzere kullanılır.
Bu raketlerin genel özellikleri aşağıdaki gibidir:
• Kafa boyları normalden büyüktür. 107- 135 inch2 arasında değişir ve Oversize (OS) olarak adlandırılır.
• Hafiftirler, ağırlıkları 240 – 270 gr (8-9,5 oz) arasında değişir.
• Daha uzun olurlar, boyları 69 – 74 cm (27-29 inch) arasında değişir.
• Raket çerçeveleri daha serttir.
• Vuruş bölgesinde yeteri kadar güç sağlayabilmek için dengeleri eşit veya raketin kafasına doğru ağır gelecek şekildedir. Even balance veya ‘head heavy’ olarak adlandırılırlar.
Daha kısa ve yavaş vuruşlara sahip, raketten daha fazla güç desteği bekleyen oyuncular için tasarlanmışlardır. Wilson K Factor One FX , K Zero, Prince EXO3 silver, Volkl DNX 1 raketleri bu kategoriye örnek gösterilebilir.
Kategori 2: Tweener Raketleri
Birçok raket modeli güç ve kontrol kategorilerinin kombinasyonundan oluşur, bunlar ‘tweener’ olarak adlandırılırlar. Özellikleri aşağıdaki gibidir:
• Kontrol raketlerine göre daha hafif olurlar, 270-310 gr arası (9,5-11 oz)
• Kafa ölçüleri midplus olarak adlandırılır, 95 – 102 in2 arasındadır
• Uzunlukları 70-71 cm (27,5-28 inch) arasında değişir.
• Dengeleri çok az sapa veya kafaya doğru değişkenlik gösterebilir.
Bu raketler orta düzeyde güç desteği sağlarlar ve rakette daha fazla manevra kabiliyeti arayan orta seviyeden ileri seviyeye kadar oyuncular için uygundurlar. Bu kategoriye örnek olabilecek raketler: Babolat Pure Drive, Wilson Kobra Tour, Wilson Six One Team (289 gr) ve Volkl DNX 8’dir.
Kategori 3: Kontrol Raketleri
Bu raketler ileri seviye oyuncular veya profesyoneller için uygundur. Özellikleri genelde aşağıdaki gibidir:
• Daha ağır olurlar; 325-375 gr arası veya fazlası
• Kafa ölçüleri küçüktür; 85-98 inch2 arası.
• Daha ince ve flexible beamlere sahiptirler.
• Manevra kabiliyetinin artması için dengeleri sapa doğru ağırlık gösterir, headlight olarak adlandırılırlar.
• Standart veya uzatılmış boyda olabilirler.
Güç desteği düşük, daha fazla kontrol etme olanağı sağlayan raket isteyen oyuncular için uygundurlar. En popüler oyuncuların oynadığı bazı kontrol raketllerine Wilson K Factor Six One Tour 90, K Pro Staff 88, Babolat Pure Storm, Prince EXO3 Rebel 95 ve Volkl DNX 10 93 örnek gösterilebilir.
Raket seçerken aşağıdaki unsurları değerlendirmek gerekir:
Kafa Ölçüsü:
Güç doğrudan kafa ölçüsü ile ilintilidir; diğer bütün özelliklerin eşit olduğunu varsayarsak, büyük kafalı bir raket küçük kafalı bir rakete göre daha fazla güç sağlayacaktır. Büyük bir raket kafası ayrıca daha büyük bir vuruş alanı ve tatlı noktaya sahiptir (sweetspot) ve merkezin dışına kayan (offcenter) vuruşlarda daha fazla hata affeder. Günümüzde üretilen raketlerin kafa ölçüleri 85-135in2 arasında değişmekle birlikte en yaygın kullanılan ölçü 95-110inch2 arasındadır. Bu kafa ölçüleri birçok oyuncu için güç ve kontrol arasında bir denge sunar. Genel olarak küçük kafa ölçüleri kontrolü arttırmak isteyen daha tecrübeli oyuncular tarafından kullanılırken, büyük kafa boyları güç ve vuruşta daha büyük bir tatlı nokta arayan başlangıç ve orta düzey oyuncular tarafından tercih edilir.
Uzunluk
Raket boyları turnuvalar için yasal ölçü olan 69-74 cm (27-29inch) arasında değişir. Standart raketler 69 cm’dir (27inch). Diğer bütün koşulların eşit olduğunu varsaydığımızda, daha uzun raketler groundstrokeslarda (yere yakın vuruşlarda) daha fazla ulaşım(reach), servislerde kaldıraç ve standart boylara göre biraz daha fazla güç sağlarlar. Birçok oyuncu için standart boyda bir raketten yarım inch uzununu kullanmak sorun yaratmaz. Genelde daha uzun raketler standart boydaki raketlere göre, manervra kabiliyetlerinin korunması açısından, daha hafif üretilirler. Raket uzunluğu arttıkça dinamik swing ağırlığı da artar.
Ağırlık ve Denge
Bu iki özellik swing’te nasıl hissedeceğinizi belirler. Temel olarak, diğer bütün faktörler eşit olduğunda, ağır bir raket daha güçlü, daha stabildir ve hafif bir rakete göre daha az şok iletir. Hafif bir raket daha fazla manevra kabiliyetine sahiptir ve bu yüzden oyuncu onu daha hızlı savurabilir (swing). Fakat bu doğruysa hafif bir raketin aynı gücü yaratabilmek içib ağır bir rakete göre daha hızlı topu savurması (swing) gerekmez mi? 1990’larda Wilson Hammer raketlerini çıkardığından beri bu soru üzerine hararetli tartışmalar yapılmıştır. O zamana kadar raket ağırlıkları 12-13 oz arasında ve eşit dengeye ya da head light (sapa doğru ağır basan) dengeye sahiptiler. Wilson’un Hammer teknolojisi genel raket ağırlığını 10-11 oz.a düşürüp, kafaya daha fazla ağırlık vererek heady heavy dengesi olan raketler üretti. Amaçları raketin vuruş bölgesini ağır tutarak güçten de feda etmeden manevra kabiliyetini geliştirmekti. O zamandan beri raket ağırlıkları genel olarak düştü ve bugün birçok üretici 10 oz ağırlığında raketler yapıyor. Daha hafif raketler daha mı iyidir? Her zaman değil. Bu durumda sizin için hangi raket ağırlığı idealdir? Hangi denge durumu kafa ağır basan mı, sap mı yoksa eşit mi size daha fazla uygun olacaktır? Bu soruları yanıtlayabilmek için bir referans noktasına ihtiyacınız olacak. Şu andaki raketinizin ağırlık ve dengesi nedir?
Mevcut raketinize benzer ağırlıkta, daha ağır veya daha hafif bir raket mi seçeceksiniz, dengesi kafaya veya sapa doğru mu ya da tam dengede mi (even) olacak? Hangisinin size ve istediğiniz oyun stiline daha uygun olacağını en iyi deneyerek görebilirsiniz ancak aşağıda farklı ağırlık ve dengelerdeki raketlerin avantaj ve dezavantajlarını okuyarak da bir fikre sahip olabilirsiniz:
Daha ağır ve ağırlık noktası sapa doğru olan raketler (head heavy)
Genelde profesyonel oyuncular tarafından tercih edilirler, klasik raketlerin yapısıdır. Genelde manevra kabiliyeti sağlayabilmek için ağırlıkları 11-13 oz, dengeleri 0,5-1,5 headlight arasındadır. Bu raketler genellikle, daha kontrol odaklı ve kendi gücünü kullanmak isteyen oyuncular için tasarlandığından profesyonel (player’s) raketleri olarak adlandırılırlar.
Hafif ve ağırlık noktası kafaya doğru olan raketler (head light)
Yıllar önce Wilson bir raketin kafa ağırlığını düşürülmeden de manevra kabiliyeti sağlayabileceğini keşfetti. Sap ağırlığını düşürüp topla temas eden üst kısımdaki ağırlığı koruyarak raketi genel olarak daha hafif hale getirdi. Hammer ve Sledge Hammer tasarımlarının arkasındaki konsept buydu. Bunun üzerine birçok başka üretici de daha hafif, dengesi kafada ağır veya eşit raketler üretmeye başladılar. Bu raket türünün avantajı – özellikle groundstrokes’ta - güçten feda etmeden arttırılmış manevra kabiliyeti sağlamasıdır. Dezavantajı ise fazla belirgin değildir ancak bazı uzmanların belirttiğine göre bilek, dirsek ve omuza daha fazla şok transfer etmesidir. Geleneksel ağırlık ve dengedeki raketlerden bu tip raketlere geçen bazı oyuncular, bu tiplerin ‘solid’ bir his vermediğini iddia ediyorlar.
Tabii, her zaman olduğu gibi, bir konuda ekstra avantaj elde ederken diğer bazı unsurlardan feda etmek gerekiyor. Raket ağırlığını düşürmek – daha iyi veya kötü- raket hissini değiştirecektir. Aşırı hafif gelmesi durumunda her zaman bir rakete ağırlık ilave edilebilir ancak ağır bir raketi hafifletmek neredeyse imkansızdır.
Çerçeve Sertliği (Frame Stiffness)
Topla temas sırasında çerçevenin uyguladığı güç miktarı doğrudan raketin güç potansiyelini etkiler. Daha sert çerçeveli bir raket daha az esner, bu nedenle topta daha az enerji kaybına yol açar. Flexible bir raket ise daha fazla esnediği için topun daha fazla enerji kaybetmesine yol açar. Oyuncular arasındaki yaygın olan yanlış bir inanış flexible bir raketin esneyip sapan görevi görerek topa daha fazla güç verdiğidir. Oysaki top kordajın üzerinde sadece 3-5 mili saniye kadar kalır, bu süre de çerçevenin eski haline toparlanması için gereken süreden çok daha azdır. Sonuç olarak raket çerçevesi topa enerji geri vermez; topun enerjisini çerçeve sertliği derecesine bağlı olarak daha az ya da daha fazla emer. Daha sert raketler vuruş esnasında fazla esnemeyeceklerinden flexible raketlere göre daha az güç kaybına uğrarlar.
Çerçeve sertliği sadece gücü etkilemez, kontrol ve rahatlığı da etkiler. Genel olarak, daha fazla güç sağlayan bir raket daha az kontrol sağlar. Ama bu yine de büyük oranda oyuncu türüne ve kabiliyetine bağlı bir durumdur. İleri düzey bir oyuncu uzun ve hızlı swinge sahip olduğu ve vuruşlarına kendiliğinden güç verebildiği için flexible bir raketi tercih edebilir. Sert bir raket bu tür oyuncular için aşırı güçlü olup attığı topların fazla uzun mesafeye düşmesine yol açabilir. Ama bir başlangıç veya orta seviye oyuncusu daha sert bir raketin darbe esnasında fazla esnemeyip daha iyi kontrol sağladığını hissedebilir. Bu durum aynı şekilde kısa ve kompakt ayışları olan olan ileri düzey bir oyuncu için de geçerli olabilir.
Belli bir dereceye kadar, sert raketler flexible raketler kadar rahat değildirler. Çok sert bir çerçeve bilek, dirsek ve omuza orta sertlikte bir çerçeveye göre daha fazla şok iletir. Her oyuncunun rahatlık algısı farklı olduğu için rahatlık seviyesini ölçmek zordur. Ancak kol veya omuz sorunu olan oyunuclar genelde flexible veya orta sertlikte raketlerle daha rahat ederler ve çok sert çerçeveli raketlerden kaçınmaları daha uygun olacaktır. Çerçeve sertliğinin az bilinen diğer bir etkisi de yaratılabilecek spin miktarıdır. Genel olarak, daha sert raketler flexible raketlere göre daha az spin sağlar çünkü top kordaj yatağını daha çabuk terkeder.
Grip Sap Sistemleri
Raketler hafiflemeye başladıkça, üreticiler ağırlığı arttırmadan rahatlık sağlamanın yollarını aramaya başladılar. Şu anda kullanılan en yaygın metod raketin sapına şok ve vibrasyon emici sistem dahil etmek. Prince Air ve Volkl Sensor sap sistemleri çerçve şoku ve vibrasyonu azaltmada çeşitli derecelerde etkili oluyorlar. Wilson ayrıca raketin şaftına yerleştirilen Iso Zorb gibi rahatlık sistemleri de kullanıyor.
Raketin sap ölçüsü, gribi: 1.2.3.4.5 şeklinde sıralı giden bu ölçüye göre raketi sapından uç noktada kavradığınızda parmaklarla elin kavrama aralığı yaklaşık bir parmak kadar olmalıdır. Sapı ince olan bir rakete ek grip malzemesi sararak büyütebilirsiniz. Ancak elinize büyük olan bir raketi kullanmanızı sağlık açısından da uygun bulmuyorum.
Balance ( Denge ) noktası:Raketin ağırlık merkezinin sapa olan uzaklığını gösteren ölçüdür. Bu ölçü büyüdükçe ağırlık merkezi raket başına doğru kayacaktır. Raket başı ağır raketler büyük bir vuruş gücü sağlar ve geriden oyunda avantaj sağlarken file önü ve çabuk raket başı gerektiren durumlar için tercih edilmez.
Raket kafa ölçüsü: Raket başının inç kare olarak yüzey alanıdır. Küçük kafalı raketler daha küçük bir sweet spota (tatlı nokta veya vuruş için ideal nokta ) sahip ama hızlı bir hareket ve kontrol kabiliyeti sağlar. Büyük kafalı raketlerin sweet spotları da büyük dolayısıyla hatayı daha kabul edebilir. Yeni başlayan oyuncularda Topun yüzey buluşma kabiliyeti daha belirginleşmediğinden büyük kafa tercih etmeleri doğru olabilir. Ancak düzenli bir eğitim sürecine dahil ve gelişme isteğindeyseniz sürekli raket değiştirmeniz tavsiye edilmez. Başlangıçta iyi bir rakete sahip olmak tenis eğitiminiz için de yararlı olacaktır. Raket kafa ölçüleri: Midsize 90–95 inç arası, Midplus 95–105 inç kare, Oversize105 inç den büyük şeklindedir. Büyük kafa raketleri yeni başlayan ve kontrol güçlüğü yaşayanlar dışında önerilmez.
Raket kordaj gerginliği (Tel tansiyonu) : Raket kordaj gerginliği isteğinize göre yapılır. Gerginlik arttıkça tepkime azalacağından topu az itecek, gücü azaltacak ve kontrolu arttıracaktır. Tansiyon düşükse tepkime daha çok dolayısıyla itme ve kuvvet daha çok kontrol daha güç olacaktır. Sanıldığının aksine profesyonellere yönelik bir seçim yoktur. Yani düşük tansiyonla oynayan profesyonel oyuncular kadar yüksek tansiyonla oynayanlar da vardır.